Chưa ký hợp đồng lao động, nghỉ sinh có được hưởng quyền lợi gì không?

Hỏi: Xin cho em hỏi: Vợ em làm trong công ty A được 8 tháng. Khi mới vào công ty nói thử việc 2 tháng. Nhưng sau 2 tháng ban lãnh đạo nói thử việc thêm 1 tháng, xong lại thêm 1 tháng và tới nay đã được 8 tháng rồi nhưng công ty vẫn không ký HĐLĐ chính thức, nhưng có mua bảo hiểm y tế cho vợ em. Nay vợ em gần sinh em bé, cho em hỏi vợ em nghỉ thai sản có được hưởng quyền lợi gì không? Hoặc mai sau công ty cho vợ em nghỉ việc thì vợ em có được công ty thanh toán gì không? Rất mong được trả lời, em xin chân thành cám ơn ( I.T)

Lao động nữ được hưởng chế độ thai sản nếu tham gia BHXH từ đủ 6 tháng trở lên (ảnh minh hoạ)

Luật sư Trần Hồng Phong trả lời:

Trong thư của bạn thông tin chưa đầy đủ, nên tôi không thể trả lời chính xác những câu hỏi được. Phần trao đổi dưới đây là mang tính nguyên tắc, để bạn tham khảo.

Trước hết, để biết rõ tình trạng pháp lý về quan hệ lao động giữa hai bên, cũng như quyền lợi của mình như thế nào, vợ bạn có quyền và cần sớm liên hệ với bộ phận nhân sự hoặc giám đốc công ty để hỏi cho rõ. Theo quy định của pháp luật, sau thời gian thử việc hai bên bắt buộc phải ký HĐLĐ bằng văn bản. Việc không ký HĐLĐ cho thấy công ty đã làm sai. Nhưng cho dù thực tế thế nào thì cũng nên biết rõ trong bối cảnh vợ bạn sắp nghỉ sinh. Để có sự chuẩn bị, tính toán và hướng giải quyết. 

Nói chung, cho dù chưa ký HĐLĐ chính thức, nhưng với thời gian làm việc và lãnh lương tại công ty như vậy (8 tháng), theo luật hiện hai bên đang có một mối quan hệ hợp đồng lao động. Nếu không có thoả thuận khác, thì pháp luật quy định xem như giữa hai bên đang có một HĐLĐ thuộc dạng xác định thời hạn, thời gian 24 tháng. 

Theo quy định tại Bộ luật lao động (2012) và Luật BHXH (2014), trường hợp HĐLĐ có thời hạn từ 3 tháng trở lên đều là đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc. Tức là nói về lý, thì vợ bạn phải được công ty đóng BHXH, và sẽ được hưởng chế độ thai sản khi nghỉ sinh con. (Với điều kiện đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên). Tuy nhiên nếu công ty không/chưa đóng BHXH cho vợ bạn, thì vợ bạn sẽ không được hưởng chế độ thai sản (theo chế độ của nhà nước, do cơ quan BHXH chi trả trong thời gian nghỉ sinh).

Qua thư, bạn nói công ty có mua bảo hiểm y tế cho vợ bạn, điều này tôi thấy hơi khó hiểu. Vì BHYT có thể xem là một bộ phận thuộc BHXH, khi NLĐ tham gia đóng BHXH sẽ đóng luôn BHYT và bảo hiểm thất nghiệp. Nhưng ở đây công ty lại chỉ mua BHYT, thì có khả năng là mua các loại bảo hiểm về sức khoẻ từ các công ty bảo hiểm tư nhân bên ngoài chăng? Vợ bạn cần hỏi ban lãnh đạo công ty cho rõ.

Riêng về quyền lợi chi tiết của chế độ thai sản như thế nào, bạn có thể xem bài "Chế độ thai sản" trong website này sẽ nắm rõ.

Trường hợp công ty không đóng BHXH cho vợ bạn, thì vợ bạn sẽ không có chế độ gì theo luật cả. Lúc này vợ bạn có thể yêu cầu công ty "bồi thường" hay thanh toán những khoản tiền tương ứng - cho việc lẽ ra phải đóng BHXH cho NLĐ. Việc này nói về lý thuyết thì dễ, nhưng thực tế cũng có thể khá nhiêu khê, khó khăn, nhất là khi công ty không có thiện chí, thiếu hợp tác.

Tóm lại, tôi có lời khuyên như sau: vợ bạn cần nhanh chóng đề nghị công ty cung cấp và giải thích rõ ràng thông tin về tình trạng HĐLĐ, BHXH của mình. Đề nghị được ký HĐLĐ chính thức, cũng như cần biết cả hướng giải quyết của công ty trong trường hợp công ty chưa đóng BHXH cho vợ bạn. Nếu không thoả đáng, thì vợ bạn có quyền khiếu nại, yêu cầu được giải quyết theo "khung" quyền lợi do pháp luật quy định. Thay vì được hưởng chế độ như luật định, thì có thể thông qua hình thức thoả thuận bằng cách trả tiền, ...vv. Chúc vợ chồng bạn mọi việc tốt đẹp.

........

Bài liên quan:

• Chế độ thai sản

Quý vị hãy gửi câu hỏi đến email ecolaw2@gmail.com - để được luật sư tư vấn (hoàn toàn miễn phí). Nội dung và câu hỏi gửi đến càng chi tiết, đầy đủ, thì nội dung trả lời sẽ càng chính xác, hiệu quả.  Các câu hỏi - đáp (được mã hoá tên, địa chỉ để bảo mật) sẽ được đăng trên blog này để mọi người cùng tham khảo, phổ biến pháp luật.

Câu lạc bộ Giám đốc nhân sự blog - địa chỉ tin cậy của mọi người